maviyemiş.com

Maviyemişin ekonomik ömrü 35-40 yıldır. Tam güneş alan veya biraz gölge olan, kuzey bölgelerde güney, güney bölgelerde ise kuzey-batıya bakan ve hafif meyilli olan, drenaj ve hava akımı iyi yerler maviyemiş yetiştiriciliği için uygundur. Asitli (pH=4.2-5.5), drenajı iyi, kumlu-tınlı, havalı ve organik maddesi en az %3 olan toprakları sever. Maviyemişler için ideal toprak pH’sı 4.5 civarındadır. Kılcal ve yüzlek kök yapısına sahip olup 40 cm toprak tabakasını kullanır. Topraktaki 5.5 pH seviyesine kadar toleranslıdır ancak pH değerinin 5.5 ve üzerine çıktığı topraklarda yetiştirilemez. Toprak pH’sı 5-6.5 arasında ise kükürt uygulaması yapılarak pH düşürmelidir. Bunun için toprak tipine göre verilecek kükürt miktarı değişir ve kumlu-tınlı topraklarda metrekareye 75-100g, kumlu topraklarda ise metrekareye 35-50 g. kükürt verilir. Kükürtleme işlemi 20 cm toprak derinliğine gömülerek yapılır. pH değerinin 6.5’tan yukarı çıktığı topraklarda kükürt uygulaması da yetersiz kalır ve böyle topraklar maviyemiş yetiştiriciliği için uygun değildir. Ağır ve aşırı nemli olan topraklar ile taban suyunun 60 cm’den yukarı olduğu yerler maviyemiş yetiştiriciliği için uygun değildir. Çok ağır ve killi olmayan topraklara turba yosunu, odun talaşı ve eskitilmiş ahır gübresi ilave edilirse maviyemiş yetiştiriciliği için uygun hale gelebilirler. Dikim öncesi çok yıllık yabancı otlar yok edilmeli, mümkünse bir yıl süre ile yeşil gübreleme yapılmalıdır. 160 gün yetişme periyodu ile 7ºC’nin altında 300-1000 saat soğuklama ister. Kar altındaki sürgünleri  -40ºC’ye kadar dayanabilir. Çiçekleri -2.2ºC’de zarar görmeye başlar. Temelde yabani maviyemiş türleri, orman gülleri, defne, kızıl ağaç, kayın ve çamın karışık olarak yetiştiği alanlar maviyemiş yetiştiriciliği için uygundur.

Çok lüks, çok yararlı ve çok kârlı bir meyve türü olan maviyemiş, iklim ve toprak şartları, özellikle de toprak pH’sının 4.5-5.5 arasında olduğu Karadeniz Bölgesinde yüksek kalitede ve verimli olarak yetişebilmektedir. Bu açıdan maviyemiş, Karadeniz Bölgesi (Artvin, Rize, Trabzon, Ordu, Giresun, Gümüşhane, Samsun, Sinop, Kastamonu, Zonguldak, Bolu, Bartın ve Düzce), Marmara Bölgesi  (Kocaeli, Sakarya, İstanbul, Kırklareli, Bursa ve Balıkesir) ve Doğu Anadolu bölgelerindeki  (Erzurum-Şenkaya ve Ardahan) çok sınırlı ve özel alanlarda ticari veya deneme amaçlı olarak yetiştirilmeye başlanmıştır. Bu bölgede doğudan batıya doğru gidildikçe yüksek rakımlara çıkılarak lokal alanlar bulunmalıdır. Ticari yetiştiriciliğe karar vermeden önce uzman gözetim ve denetiminde bahçe yerinin iklimi, toprak özellikleri ortaya konulmalı, yetiştiricilik şekli, pazarlama kanalları, iş gücü potansiyeli ve değerlendirme şekli detaylı olarak incelenmelidir. Dikimde 2-3 yaşlı hastalıksız ve özellikle de virüsten ari tüplü fidanlar kullanılmalıdır. Dikim erken ilkbahar veya sonbaharda yapılabilir. Toprak tahliline göre gerekli ön işlemler en az 1 yıl önceden tamamlanmalıdır. Dikim öncesi arazideki çok yıllık yabancı otlar, çalı, taş, ağaççık v.s temizlenerek arazi 50 cm derinlikten işlenmelidir.  Maviyemiş fidanları sıra üzeri 1.0-1.5 m, sıralar arasında ise 1.5-3.0 m mesafede dikilebilir.  El ile hasatta sıralar arasındaki mesafe en az 2.0 m., makine ile hasatta ise sıralar arası mesafe en az 3.0 m olmalıdır. Bahçe tesisinde erkenci, orta mevsim ve geççi maviyemiş çeşitleri kullanılarak, ürün uzun bir periyoda yayılabilir. Dikimde en az iki çeşide yer verilmelidir. Bir dekara 267 adet maviyemiş fidanı kullanılmaktadır (sıra üzeri 1,5 m x sıra arası 2,5 m). Tüplü fidanlar tüp yüksekliğinden biraz daha derinde olacak şekilde dikilmeli ve boş kalan yerlere ahır gübresi+toprak karışımı doldurulmalıdır. Maviyemiş kökleri çok ince olduğundan dikim sonrasında asla kuru bırakılmamalı, sulama yapılmalıdır. Dikim sırasında kimyasal gübre kullanılmaz. Dikim sonrası bitkilerin etrafına 10-15 cm kalınlığında malç serilmelidir. Bu amaçla odun talaşı, odun yongaları, kabuklar, çam iğneleri, sap-saman ve kompostlanmış yapraklar kullanılabilir.  Dikimden 3-4 hafta sonra bitki başına 14-18 g. saf azot olacak şekilde Amonyum sülfat veya kompoze gübreden (10.10.10 )bitki başına 140-180 gram verilebilir. Maviyemiş yüzlek köklü olduğu için kök bölgesi sürekli nemli tutulmalıdır ancak su ile boğulmuş alanlarda yetişemez. Böyle alanlarda yükseltilmiş masuralara dikim yapılmalıdır. Dikimden sonra yağmur durumuna göre haftada en az iki kez sulama yapılmalı, boğaz doldurma, çanak açma, yabancı ot kontrolü ve  malçlanmaya devam edilmelidir.

Maviyemişte budama son derece önemlidir. Budama dikim ile başlar ve her yıl ilkbahar öncesi gözler uyanmadan tekrarlanır. Maviyemişlerde yeni sürgün elde etmek ve bol meyve temini için budama mutlaka yapılmalıdır. Budamanın temeli meyve vermeyen sürgünlerin çıkarılması, kurumuş, soğuktan zarar görmüş veya cılız kalmış sürgünlerle 5 yaşın üzerindeki yaşlı, çalılaşmış, verimsiz sürgünler ve sıkışıklığa sebep olan sürgünlerin çıkarılmasına dayanır. Dikim sonrası 4. yıldan itibaren sürgünlerde seyreltme yapılmalıdır. Ayrıca, yeni sürgünlerdeki gelişmeyi artırmak, iri meyve üretimini teşvik etmek, aşırı meyve yükünü engellemek, bitkiyi uygun boy ve şekilde tutmak amacıyla budama yapılmalıdır. Budama dinlenme dönemi olan sonbahar veya ilkbahar öncesi yapılır. Sulama, yabancı ot kontrolü, varsa hastalık ve zararlılar ile mücadele ve gerektiğinde malçlama yapılarak meyve kalitesi artırılmalıdır.